طب سفر

مناسبترین داروهای پیشگیرانه ضد مالاریا برای سفر باید با دوز صحیح تجویز شوند (به لیست کشورها و جدول مربوطه مراجعه کنید).

مسافران و پزشکان آنها باید آگاه باشند که هیچ داروی پیشگیرانه ضد مالاریا، محافظت کامل فراهم نمی کند، اما داروهای پیشگیرانه (با رعایت دوز دقیق دارو) به طور قابل توجهی میزان خطر این بیماری کشنده را کاهش می دهد. موارد زیر را باید در نظر بگیرید:

• جدول دوز برای کودکان باید بر اساس وزن بدن آنها باشد.
• ترجیحا مفلوکین باید 3-2 هفته قبل از سفر شروع شود تا به سطح حفاظت کننده کافی در خون برسد و امکان تشخیص عوارض جانبی احتمالی قبل از سفر مشخص شود تا بتوان داروهای جایگزین را در نظر گرفت. تمام مصرف کننده ها قبل از تجویز مفلوکین، باید از عوارض جانبی آن آگاه باشند.
• داروهای پیشگیرانه داکسی سایکلین یا آتوواکون –پروگویینل[1] باید 2-1 روز  قبل از ورود به مناطق مالاریا خیز مصرف شوند (یا اگر لازم است تحمل پذیری دارو بررسی شود باید زودتر مصرف شوند).
• مصرف کلروکین هفتگی، یک هفته پیش از سفر باید شروع شود.
• تمام داروهای پیشگیرانه باید با نظم بی وقفه در طول اقامت در مناطق مالاریاخیز مصرف شوند و باید به مدت 4 هفته بعد از آخرین قرارگیری در معرض عفونت ادامه پیدا کنند زیرا انگل ممکن است در این مدت در کبد مستقر شود. تنها استثنا شامل آتوواکین-پروگوانیل می شود که می توان یک هفته بعد از بازگشت قطع کرد زیرا در مقابل مرحله زودهنگام کبدی (شیزونتهای کبدی[2]) موثر است. هرچند، داروی پیشگیرانه آتوواکین-پروگوانیل باید تا 4 هفته بعد از بازگشت از سفر برای مسافری که در معرض خطر مالاریا قرار داشته و دوز روزانه را فراموش کرده است، مصرف شود.
• بسته به نوع مالاریای مقصد، مسافران باید در مورد بروز دیرهنگام مالاریا که با فرم های کبدی مقاوم p.vivax و p. ovale ایجاد می شود، آگاه شوند.

بسته به نوع خطر مالاریا در مناطق خاص یک کشور (به لیست کشورها مراجعه کنید) و همان طور که در جدول مربوط مشاهده می کنید (همین طور به جدول مربوط به اطلاعات داروهای جداگانه مراجعه کنید) روش توصیه شده برای پیشگیری یا ممکن است تنها جلوگیری از نیش پشه باشد یا جلوگیری از نیش پشه به همراه داروهای پیشگیرانه و/یا اقدامات فوری خوددرمانی باشد.

تمام داروهای ضد مالاریا موارد منع مصرف خاص و عوارض جانبی احتمالی دارند. واکنش های احتمالی جانبی منتسب به داروهای پیشگیرانه، شایع هستند اما بیشتر آنها خفیفند و روی فعالیتهای مسافر تاثیر نمی گذارند. عوارض جانبی جدی- که به صورت رویدادهای تهدید کننده زندگی تعریف می شوند یا نیاز به بستری شدن یا طولانی شدن زمان بستری دارند یا منجر به ناتوانی قابل توجه و مقاوم یا ناکارآمدی می شوند – نادرند و معمولا نیاز به پایش جهت عوارض دارویی تا مدت زمان خاصی می شوند. اختلالات عصبی روانی شدید (تشنج، روان پریشی، آنسفالوپاتی) تقریبا به صورت 1 از هر 10000 مسافر دریافت کننده داروی مفلوکین دیده می شود و همچنین با همین نرخ مشابه برای کلروکین گزارش شده است. خطر عوارض جانبی مرتبط با دارو باید در مقابل خطر ابتلا به مالاریا مخصوصا  p.falciparum و الگوهای بومی مقاومت به دارو سنجیده شود.

هر یک از داروهای ضد مالاریا برای گروهها و افراد خاص منع مصرف دارد و باید به دقت منع مصرف آنها رعایت شود تا خطر واکنشهای جانبی شدید را کاهش دهید. زنان باردار، افرادی که به همراه کودکان خردسال سفر می کنند و افرادی که بیماری های مزمن دارند باید به دنبال مشاوره های شخصی پزشکی باشند. مسافرانی که عوارض جانبی شدید نشان می دهند، باید مصرف داروی ضد مالاریا را قطع کنند و به دنبال مراقبتهای پزشکی فوری باشند تا بتوان برای آنها داروی ضد مالاریای جایگزین تجویز کرد. این مورد مخصوصا شامل اختلالات عصبی یا روانی مرتبط با مفلوکین می شود. تهوع خفیف، استفراغ گاه و بیگاه یا مدفوع آبکی به معنی قطع سریع داروی پیشگیرانه نیست اما اگر علائم مقاوم بودند باید به دنبال مشاوره پزشکی باشید.

داروهای پیشگیرانه طولانی مدت

سازگاری و تحمل پذیری از جنبه های مهم داروهای پیشگیرانه برای افرادی که در معرض خطر طولانی مدت عفونت مالاریا قرار دارند، محسوب می شود. مطالعات کمی روی استفاده بیش از 6 ماه این داروها انجام شده است.

• خطر عوارض جانبی جدی مرتبط با استفاده طولانی مدت از داروهای پیشگیرانه کلروکین پایین است اما مسمومیت کلیوی زمانی که دوز انباشت کلروکین به 100 گرم می رسد، باعث نگرانی است. افرادی که 300 mg کلروکین به صورت هفتگی به مدت بیش از 5 سال مصرف کرده اند و نیاز به داروی پیشگیرانه بیشتر دارند باید سالی دو بار برای تغییرات کلیوی زودرس غربال شوند. اگر دوز روزانه 100 mg کلروکویین مصرف شود، غربالگری باید پس از سه سال انجام شود.
• داده ها نشان می دهند که اگر داروی مفلوکین در کوتاه مدت تحمل می شود آنگاه هیچ گونه خطر عوارض جانبی جدی مرتبط با مصرف طولانی مدت مفلوکین نیز وجود نخواهد داشت. داده های داروشناسی نشان می دهند که مفلوکین به هنگام مصرف طولانی مدت، انباشت نشان نمی دهد.
• داده های موجود در مورد داروهای پیشگیرانه به همراه داکسی سایکلین (بیش از 12 ماه) محدود ولی اطمینان بخش هستند. داده های کمی در مورد مصرف طولانی مدت داکسی سایکلین در زنان وجود دارد، اما مصرف این دارو با افزایش دفعات واژنیت[3] به دلیل کاندیدا[4] ارتباط دارد.
• آتوواکون-پروگوانیل در کشورهای اروپایی با محدودیت دوره مصرف ثبت شده است (از 5 هفته تا یک سال)؛ این قبیل محدودیت ها شامل بریتانیا و ایالات متحده نمی شوند.

[1] atovaquone–proguanil

[2] liver schizonts

[3] vaginitis

[4] Candida