طب سفر

مخاطرات سلامتی منتقل شده از مواد غذایی و آب 

بسیاری از بیماریهای عفونی مهم (نظیر کمپیلوباکتریوس، وبا، کریپتوسپوریدیوز، سیکلوسپوریازیس، ژیاردیازیس، هپاتیت A و E، لیستریوزیس، سالمونلوز، شیگلوز و تب تیفوئیدی) توسط آب و مواد غذایی آلوده منتقل می‌شوند. اطلاعات مربوط به این بیماریها و سایر بیمارهای عفونی مهم برای مسافران در بخش مربوط به مطالب بیماری های عفونی ارائه شده است. 

اسهال مسافرتی

اسهال مسافرتی یک سندرم بالینی مهم مرتبط با مواد غذایی یا آب آلوده می باشد که در طول یا کمی پس از سفر رخ می دهد. این بیماری شایع ترین عارضه ای است که مسافران با آن مواجه می شوند و بسته به مدت اقامت ممکن است تا 80% مسافران نواحی پرخطر را آلوده کند. اسهال مسافرتی عمدتا افرادی که از نواحی دارای استاندارد بهداشتی بالا به مناطق کمتر توسعه یافته سفر می کنند، تحت تاثیر قرار می دهد. اسهال ممکن است با حالت تهوع، استفراغ، گرفتگی عضلات شکمی و تب همراه باشد. انواع مختلفی از باکتری ها، ویروس ها و انگل ها به عنوان عامل اسهال مسافرتی شناخته شده اند ولی در اکثر موارد باکتری ها عامل این بیماری هستند.

ایمنی مواد غذایی، نوشیدنی ها و آب آشامیدنی عمدتا به استانداردهای بهداشتی محلی برای پرورش، آماده‌سازی و عرضه آنها بستگی دارد. در کشورها یا نواحی دارای استانداردهای بهداشتی پایین و زیرساختارهای نامناسب برای کنترل ایمنی موادغذایی، نوشیدنی ها و آب آشامیدنی خطر بالایی برای اسهال مسافرتی وجود دارد. به منظور به حداقل رساندن خطر عفونت های منتقله از مواد غذایی و آب در چنین کشورهایی، مسافران باید در مورد مصرف تمام مواد غذایی و نوشیدنی ها دقت کنند، حتی اگر در هتل یا رستوران باکیفیت سرو شده باشد. هر چند این مخاطرات در کشورهای فقیر بیشتر هستند، مکان های دارای شرایط بهداشتی نامناسب ممکن است در هر کشوری وجود داشته باشند. منبع بالقوه دیگر برای عفونت منتقله از آب، آلوده بودن آب های مکان های تفریحی است (بخش بعدی را ببینید). 

گروه های آسیب پذیر نظیر نوزادان و کودکان، سالخوردگان، زنان باردار و افراد مبتلا به اختلال سیستم ایمنی باید اقدامات احتیاطی شدیدتری برای اجتناب از مواد غذایی و نوشیدنی های آلوده و آب های تفریحی غیرایمن در نظر بگیرند. 

درمان اسهال

اکثر موارد اسهال خود محدود شونده هستند و در عرض چند روز بهبود می یابند. نکته حائز اهمیت آن است که از کم آبی بدن جلوگیری شود (بویژه در کودکان). زمانی که اسهال آغاز می شود مصرف مایعات غیرآلوده (نظیر بطری پلمب شده، آب جوشانده شده یا ضد عفونی شده) باید ادامه یابد. شیردهی نباید متوقف شود. اگر اسهال متوسط تا شدید ادامه یابد، باید مصرف محلول های نمکی خوراکی (ORS) در نظر گرفته شود (بویژه در کودکان و سالخوردگان). 

مقادیر محلول ORS برای نوشیدن

اگر محلول ORS در دسترس نیست، یک محلول جایگزین حاوی 6 قاشق چایخوری قند به اضافه 1 قاشق چایخوری نمک در 1 لیتر آب آشامیدنی سالم تهیه کنید (در یک پیمانه تقریبا 1 لیتری)، که تقریبا مشابه با محلول ORS است (حجم هر قاشق چایخوری معادل 5 میلی لیتر است). 

در اکثر بخشهای جهان، آنتی بیوتیک هایی نظیر فلوروکینولون ها (مانند سیپروفلوکساسین یا لووفلوکساسین) به عنوان درمان تجربی استفاده می شوند و معمولا طول مدت بیماری را به 1 روز کاهش می دهند. با این حال، افزایش مقاومت نسبت به فلوروکینولون ها (بویژه در میان برخی سویه های باکتری کمپیلوباکتر) ممکن است اثربخشی این آنتی بیوتیک ها رادر برخی مناطق دنیا (بویژه در آسیا) کاهش دهد. در چنین مواردی، آزیترومایسین ممکن است به عنوان درمان جایگزین استفاده شود. آزیترومایسین یک درمان آنتی بیوتیکی خط اول برای کودکان و زنان باردار است. زمانی که مسافران به کنترل فوری علائم نیاز دارند داروهای ضد اسهال نظیر لوپرامید ممکن است استفاده شوند، ولی استفاده از این داروهای ضد اسهال در کودکان زیر 3 سال ممنوع است و برای کودکان زیر 12 سال توصیه نمی شود. 

مصرف پیشگیرانه آنتی بیوتیک ها بحث برانگیز است. مصرف پیشگیرانه در مسافران مستعد عفونت کاربرد دارد   نظیر افراد دارای کمبود ترشح اسید معده یا مبتلا به بیماری روده کوچک و افراد تحت ماموریت های خطیر.

 مصرف داروهای ضد اسهال نظیر لوپرامید برای پیشگیری ممنوع است.  

اگر اسهال منجر به کم آبی شدید بدن شود یا در عرض 3 روز به درمان تجربی پاسخ ندهد، بویژه زمانی که اجابت مزاج بصورت مکرر و آبکی رخ می دهد یا خون در مدفوع مشاهده می شود و همراه با استفراغ مکرر یا تب است باید به یک مرکز درمانی مراجعه شود. 

در صورت بروز علائم نگران کننده که حاکی از یک بیماری غیر از اسهال مسافرتی است باید سریعا به یک مرکز درمانی مراجعه شود.